Jak stres wpływa na skórę?

Wpływ stresu na organizm człowieka

Coraz częściej w naszym codziennym życiu spotykamy się z pojęciem stresu. Jest on definiowany jako dynamiczna relacja adaptacyjna, związana z brakiem równowagi pomiędzy potencjałem jednostki, a wymogami sytuacji. W wyniku działania stresora dochodzi do zwiększenia wydzielania kortykotropiny, co skutkuje nasileniem produkcji glikokortykoidów, które wspomagają organizm poprzez zwiększenie jego wydajności.

Oprócz psychologicznych skutków stresu, coraz więcej mówi się na temat zmian somatycznych, będących wynikiem przewlekłej ekspozycji na stres, możemy zaliczyć do nich:

zaburzenia w układzie kostno-mięśniowym

• zaburzenia układu krążenia
• zaburzenia w obrębie układu oddechowego (hiperwentylacja, astma oskrzelowa, alergie)
• zaburzenia obejmujące układ pokarmowy (wrzodziejące zapalenie okrężnicy, wrzody trawienne)
• nowotwory
• choroby skóry.

Wśród stresorów, które mają wpływ na skórę możemy wyróżnić czynniki fizyczne oraz psychologiczne. Do tych pierwszych zaliczyć można: zmiany wilgotności i temperatury, drażnienie chemiczne oraz mechaniczne, a także szczególnie istotne w kontekście starzenia - promieniowanie ultrafioletowe. Odnosząc się do negatywnych skutków stresu, niekorzystnie działających na kondycję skóry, nie sposób nie wspomnieć o stresie oksydacyjnym. Związany jest on z zaburzeniem równowagi pomiędzy tworzeniem reaktywnych form tlenu, a procesami antyoksydacyjnymi. W przypadku stresorów psychologicznych nierzadko mamy do czynienia z przeciążeniem oraz kryzysem psychologicznym.

Wpływ stresu na skórę

W wyniku stresu może dochodzić m. in. do zmniejszenia gęstości i wielkości połączeń między korneocytami, osłabienia ich różnicowania, spowolnienia odnowy bariery naskórkowej, a także wzmożonego wypadania włosów. Częstość występowania objawów skórnych, które mają swoje podłoże psychologiczne przedstawia tzw. Indeks Griesemera (patrz tabela).

Wpływ centralnego układu nerwowego na zaburzenia w obrębie skóry, może być także związany ze wzrostem wydzielania neuropeptydów z końcówek nerwowych umiejscowionych w skórze. Obecność substancji neuropeptydowej P wpływa na odczuwanie świądu i powstawanie reakcji zapalnych (szczególnie istotne w przypadku łuszczycy i AZS).

Stres nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na wystąpienie danej jednostki chorobowej, należy traktować go raczej jako dodatkowy mechanizm, który może wyzwalać chorobę lub nasilać objawy u osób predysponowanych.

Stres a trądzik

Długoterminowa ekspozycja na czynniki stresowe prowadzi do wzmożonej sekrecji cytokin prozapalnych i androgenów nadnerczowych, a także wpływa na zwiększoną aktywność gruczołów łojowych. Skóra twarzy osób borykających się z trądzikiem wyróżnia się zwiększoną ilością zakończeń nerwowych, związanych z obecnością substancji P, komórek tucznych, jest bogato unerwiona, charakteryzuje się intensywną ekspresją obojętnej endopeptydazy w obrębie gruczołów łojowych i obecnością E-selektyny w naczyniach żylnych sąsiadujących z gruczołami łojowymi.

Przewlekły stres, a także nieprawidłowości w składzie flory jelitowej, nieodpowiednia dieta, bogata w tłuszcz - mogą wpływać na manifestację objawów dermatologicznych. Niezwykle ważne jest więc (oprócz stosowania odpowiedniej terapii i pielęgnacji domowej) podejmowanie wysiłków mających na celu ograniczenie stresu i jego negatywnych skutków.