Jak odbudować barierę hydrolipidową skóry w gabinecie i w domu?

Bariera hydrolipidowa stanowi warstwę ochronną skóry, a nieprawidłowości w jej funkcjonowaniu mogą stwarzać warunki do łatwiejszego przenikania substancji drażniących, alergizujących i sprzyjać tworzeniu się stanu zapalnego. Płaszcz hydrolipidowy zapewnia utrzymanie nawilżenia w skórze i zapobiega nadmiernej utracie wody (ang. Trans Epidermal Water Loss – TEWL).

Lipidy wchodzące w skład warstwy ochronnej skóry to między innymi: sterole (cholesterol i jego estry), trójglicerydy, ceramidy, fosfolipidy, estry wosku, węglowodory (skwalen). Powstają one w ciałkach lamelarnych (ciałka Odlanda, ciała wieloblaszkowate, keratynosomy), znajdujących się w warstwie ziarnistej naskórka. Za przemiany lipidów odpowiadają enzymy, takie jak: B-glukocerebrozydaza, syntetaza kwasów tłuszczowych, transferaza seryno-plamitylowa, reduktaza 3-hydroksy-3-metylo-glutarylokoenzymu A (HMG-CoA).

Na powierzchni skóry tworzona jest warstwa okluzyjna, która zapobiega odparowywaniu wody. Natomiast podwójna warstwa złożona z ceramidów stabilizuje komórki naskórka i wpływa na zachowanie właściwości płaszcza hydrolipidowego. W utrzymaniu funkcji bariery naskórkowej istotną rolę odgrywa ceramid 1, który przeciwdziała przemieszczaniu się warstw cementu międzykomórkowego względem siebie i spadkowi jego lepkości. Bardzo istotna z punktu zachowania integralności warstwy hydrolipidowej jest obecność wolnych kwasów tłuszczowych, które biorą udział w utrzymaniu prawidłowego pH skóry (4-5,5), co sprzyja rozwojowi korzystnej mikroflory bakteryjnej. Natomiast prawidłowy proces złuszczania warunkowany jest przez proteazy serynowe: kalikreinę (KLK), enzym trypsynopodobny (SCTE, KLK5), a także enzym chymotrypsynopodobny (SCCE, KLK7). Funkcje ochronne bariery hydrolipidowej związane są również z obecnością filagryny - zróżnicowanej keratyny, której przemiany są zależne od enzymu - kaspazy-14. Filagryna stanowi prekursor aminokwasów wchodzących w skład naturalnego czynnika nawilżającego (ang. Natural Moisturizing Factor - NMF). W skład NMF, który odpowiada za prawidłowe nawilżenie w naskórku, wchodzą m.in. aminokwasy, mleczany, mocznik, PCA, glukozaminy, kreatyniny, amoniak i jony potasowe, wapniowe, sodowe, chlorkowe, magnezowe i inne.

Większość dermatoz związana jest ze zmianą pH skóry na bardziej zasadowy, w związku z czym utrzymanie prawidłowego pH uważa się za istotny czynnik utrzymania właściwości barierowych naskórka. Odbudowująca kuracja gabinetowa powinna opierać się na peelingach chemicznych o silnych właściwościach nawilżających i ochronnych (np. kwas laktobionowy, kwas szikimowy), a w pielęgnacji domowej warto sięgnąć po toniki o działaniu terapeutycznym.

Za zmiany płaszcza hydrolipidowego mogą być odpowiedzialne niekorzystne czynniki zewnętrzne, do których zaliczyć można: zanieczyszczenie powietrza, wysoką ekspozycję na alergeny, promieniowanie UV i wysoki poziom stresu, który wpływa na uwrażliwienie skóry.

Wsparcie mechanizmów odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowych funkcji bariery hydrolipidowej i zabezpieczenie nawilżenia skóry może odbywać się za pomocą stosowania odpowiednich kosmetyków. Powinny one wpływać na syntezę substancji odpowiedzialnych za utrzymanie odpowiedniego nawilżenia, dostarczać substancji higroskopijnych - wiążących wodę w naskórku lub wpływać pozytywnie na skład płaszcza hydrolipidowego.

Zadbanie o odpowiednie nawilżenie skóry to podstawa codziennej pielęgnacji. Uszkodzona bariera naskórkowa może objawiać się uwrażliwieniem, przesuszeniem i szorstkością, a to z kolei przyspiesza procesy odpowiedzialne za starzenie się skóry i sprzyja powstawaniu przebarwień.

Kosmetyki o wysokiej skuteczności, zabezpieczające płaszcz hydrolipidowy skóry zawierają w składzie m.in. kwas hialuronowy (masa związanej wody może przekraczać tysiąc razy jego własną masę, a jeden gram może zatrzymać nawet sześć litrów wody), NNKT, a także składniki o działaniu łagodzącym i przyspieszającym gojenie mikrouszkodzeń skóry, np. pantenol, alantoinę, kwas azjatykowy. Kolejnym cenionym składnikiem przydatnym przy odbudowie bariery naskórkowej będzie coraz bardziej popularna na przestrzeni ostatnich lat witamina B3 (niacynamid), która oprócz zdolności wpływania na odbudowę ceramidów znana jest również ze swoich właściwości rozjaśniających i antyoksydacyjnych. Nie można zapominać również o ochronie przed szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego i stosowaniu filtrów przeciwsłonecznych o wysokim wskaźniku ochrony.

Składniki wiążące wodę w naskórku:

• mocznik, aminokwasy, mleczan sodu, glikol propylenowy, glicerol.

Wiązanie wody na powierzchni:

• kolagen, kwas hialuronowy, chizozan, PCA, sorbitol.

Właściwości okluzyjne:

• parafina, euceryna, woski, wazelina

Substancje modyfikujące barierę naskórkową:

• kwasy tłuszczowe, ceramidy, cholesterol.

Aplikacja kosmetyków odbudowujących powinna być poprzedzona odpowiednim oczyszczeniem, należy bezwględnie unikać mydeł o odczynie zasadowym, które niszczą naturalny płaszcz hydrolipidowy skóry i sprzyjają pojawieniu się subiektywnych odczuć „ściągnięcia” i pieczenia.

Produkty do pielęgnacji gabinetowej, przydatne przy uszkodzeniu bariery hydrolipidowej skóry:

• Asiatic Peel Moisture-Harmony Treatment z kwasem azjatykowym, ekstraktem z drzewa Sacha Inchi, inhibitorem ceramidazy i NMF o właściwościach wspierających barierę naskórkową i gojenie mikrouszkodzeń skóry,
• LACTO PEEL - polihydroksykwas o działaniu łagodzącym, przeciwzapalnym i wzmacniającym barierę hydrolipidową.
• SHIKI PEEL - przywraca nawilżenie, elastyczność i gładkość skóry.
• Up Skin Care for Sensitive Skin - maska przyspieszająca gojenie mikrouszkodzeń, przydatna w redukcji rumienia i wyciszeniu skóry.

Produkty do pielęgnacji domowej o działaniu wspierającym barierę hydrolipidową:

• Linia Asiatic Peel (Asiatic Peel Tonic, Asiatic Peel Gel, Asiatic peel Cream Intense Recovery Moisturizer).
• Linia LACTO (Lacto Tonic, Lacto Cream).
• UpWashing Sensitive Skin - żel myjący z kwasem laktobionowym, pantenolem i wyciągiem z rumianku łagodzący podrażnienia i wzmacniający funkcje ochronne skóry.
• Linia SHIKI (Shiki Tonic, Shiki Gel).
• REGENER MAX® - krem z pantenolem i kolagenem o silnym działaniu regenerującym, przyspieszającym gojenie i przywracającym komfort skórze po inwazyjnych zabiegach kosmetycznych.
• Bloc® - krem charakteryzujący się wysokim wskaźnikiem ochrony UVA i UVB.